Анатолій Балуценка
1015
БЫЦЬ ГОДНЫМI
Такое у жыццi адбыцца можа,
Чаго нiколi не павiнна быць,
Уяўленне стварыць не дапаможа,
Што дзейснасць здатна свету падарыць.
Неверагоднасць нездарма iснуе,
Цiкавасцю сваёй каб захапляць,
Хто ўбачыць сам, а хто аб ёй пачуе,
I чуткi пачынаюць распускаць.
Iмклiва утвараюцца легенды,
Бо не праверыць, як i што было,
Хоць весткi не прыносяць дывiдэнды,
Але пачуў – ад
сэрца адлягло.
Бясконца да сенсацый людзi ласы,
Цiкавыя выпадкi вабяць iх,
Калi б прыгоды не здаралiсь часам,
Тэм не знайшлося б для размоў сваiх.
Прыемна, калi ёсць неверагоднасць,
Шляхамi плётак хочацца iсцi,
Дэманстраваць без ведаў можна годнасць,
Ўсiм годнымi быць хочацца ў жыццi.
19.08.1995
1080
ДА МЭТЫ
Надзея клiча, ды пакуль без толку,
Ажыццявiць яе яшчэ не змог,
Шлях да мэты шукаю, як iголку,
Што ўпала выпадкова ў сена стог.
Таму i да мэты не падбяруся,
Хоць многа крокаў да яе зрабiў,
Не удаецца, ды далей iмкнуся,
Не адступлюсь, пакуль хапае сiл.
Няхай не пакараюцца вяршынi,
Але якi прывабны шлях да iх!
Надзея будзе вечна жыць, не згiне,
Цiкава быць з надзеяю ўдваiх.
З надзеяй значна весялей жывецца,
Бо свецяцца агеньчыкi ў вачах,
Хаця мэту здабыць не удаецца,
Ды да яе якi натхненны шлях!
Раней хацеў, i буду намагацца,
Каб пакарыць хаця б адну з вяршынь,
Мне шэсцьдзесят, i трэба намагацца,
Пакуль не прагучаў жыцця «Амiнь!».
15.09.1995
1128
ВЯЛIКАЯ МЭТА
Як робiцца якая-небудзь справа,
Мець асалоду каб заўжды ў жыццi,
Прыемна завяршыць яе удала,
Да фiнiшу цудоўнага дайсцi.
Бяжым усё жыццё, бяжым кудысьцi,
А справы без супынку мiльгацяць,
I цэлы час знаходзiць трэба выйсце,
Каб засталося сiл фiнiшаваць.
Трымаюць на дыстанцыi нагоды,
Не скончыцца жыццёвы марафон,
Бясконцыя ўзнiкаюць перашкоды,
Бо гонар цалкам ставiцца на кон.
Як нават i складанае заданне,
I трэба немажлiвае зрабiць,
Сканцэнтраваць патрэбна намаганне,
На фiнiшы абавязкова быць.
Павiнна сустракаць ў жыццi удача,
Бо з ёй сябе мажлiва паважаць,
Калi няўдача, зноў душа заплача,
Вялiкая мэта – фiнiшаваць.
15.10.1995
1223
ПРЫЙШЛА ПАРА
Не ўзляцець, хоць крылы адраслi,
Бо нiкому вышынi не трэба,
Вельмi засядзеўся на зямлi,
Хоць даўно нястрымна вабiць неба.
Чаму так, калi падняўся хто
I цудоўна ў вышынi лятае,
Ён тады нiколi нi за што
Iншаму ўзляцець не памагае?
Саматугам к сонцу не ўзляцець,
Бо у неба цяжкая дарога.
На зямлi як з крыламi сядзець?
Трэба адрывацца ад парога.
Нават, калi крылы паламаць,
З часам пазрастаюцца, нiчога,
Бо зусiм не прыйдзецца лятаць,
Калi страху будзе надта многа.
Вершаў шмат ужо я напiсаў,
Час даўно прыйшоў публiкавацца,
Ды дагэтуль крылы ўсё ламаў.
Мо прыйшла пара iм распрастацца?
27.11.1995
1230
ВЫСОКАЯ МЭТА
Паставiць як не правiльна мэту,
Не дасягнуць яе ў жыццi нiколi,
Наклiкаеш сам на сябе бяду,
Ахвярай станеш па уласнай волi.
Нiколi ў жыццi радасцi няма,
Бо за няўдачай крочыць зноў няўдача,
Ў няпэўным стане цяжка нездарма,
Таму душа бясконца горка плача.
Галоўнае ў жыццi – душэўны стан,
Як добры – i на свеце жыць цудоўна,
Высокая мэта ў жыццi – падман,
Мэту якую дасягаць – ўсё роўна.
Нiколi ўсе не здолець рубяжы,
I зорку не дастаць нiколi з неба,
Цудоўна, калi радасць на душы,
Не гора шмат, а шчасця людзям трэба.
Таму не след сабе шукаць бяды,
Высокая мэта – як ашуканка,
Бо прыйдзе задавольванне тады,
Калi на дасягальным ўзроўнi планка.
30.11.1995
1304
БАГАЦЦЕ ДУШЫ
Душа без мары – лодка без вясла,
Яна плыве пакорная па плынi,
Як мара ветразёў не падняла,
Плынь нудную нiколi не пакiне.
Як мара ёсць – ўраз крылы адрастуць
I загарацца у душы надзеi,
Упарта мары да вяршынь вядуць
I заклiкаюць да актыўнай дзеi.
Хай выявiцца: мары – мiражы,
Хоць мiражы, няма нiякай шкоды,
Бо марыць неабходна для душы,
Хоць ў марах пазнаць радасць асалоды.
Не стане мара явай – не бяды,
Душа ў нябёсах з мараю лятае,
Высока падымаецца заўжды
I радасць ад палёту адчувае.
Ў жыццi зусiм будзённасцi няма,
I кожны дзень праходзiць нiбы свята,
Не здзейснiцца хоць мара – i дарма,
Ды мараю душа заўжды багата.
30.12.1995
1318
МАРЫ I ЖЫЦЦЁ
Як моцны гром, то вельмi дождж слабы,
I вецер разганяе хутка хмары,
Спаткае сэрца цераз край журбы,
Калi надзеi пакладаць на мары.
У марах ўсё прыгожае заўжды,
Чароўней мары самай дзiўнай казкi,
Ад iх наяве надта шмат бяды,
У параўнаннi з марай блякнуць краскi.
Ўсё ў золаце у марах, ў серабры,
Пра кепскае не марыцца нiколi,
Але чамусьцi здраджваюць сябры,
I знойдзецца зайздроснiкаў даволi.
Не трэба ўсё ружовым фарбаваць
I будаваць паветраныя замкi,
Рэальнасць лепш дакладна адчуваць,
Дазволеныя добра ведаць рамкi.
Не след упарта марнага чакаць,
У снах яно хаця прыемна снiцца,
Не трэба ў небе жураўля шукаць,
А стала у руках трымаць сiнiцу.
7.01.1996
1347
МЭТА
Што лепей: да мэты шлях i надзея
Яе абавязкова пакарыць,
Як цела ад напружання мацнее,
Калi душа ад радасцi гарыць
Цi пункт канечны, як мiне пагоня,
I дасягнуць мэту, нарэшце, змог,
Калi яе трымаеш у далонях
Або ляжыць яна ўжо каля ног?
Той, у каго мэта ажыццяўлялась,
Заўсёды значна болей цэнiць шлях,
А як мэта ў палон без бою здалась,
Агеньчыкi пагаснуць у вачах.
Таму, каб мець бясконца асалоду,
Не заняла каб пустата душу,
Мець на шляху патрэбна перашкоду
I адсуваць далей мэты мяжу.
Бо без мэты знiкае ўраз iмкненне,
Душа спаткае горкую бяду,
Каб адчуваць цудоўнае гарэнне,
Шукаць патрэбна новую мэту.
24.01.1996
1375
МЕЦЬ НАДЗЕЮ
Ў душы надзей бясконцы лiстапад,
Зялёны лiст бязлiтасна жаўцее,
Надзей было спачатку вельмi шмат,
Спадае i апошняя надзея.
Так хораша, як безлiч ёсць надзей!
Душа з надзеяй распрастае крылы,
Яна не пакутуе ад завей,
З надзеямi лёс вабны i шчаслiвы.
Надзея нерэальнай можа быць,
Няхай надзеi будуць толькi мары,
Але дазволяць радасць не згубiць,
Убок адсунуць жудасныя хмары.
Калi надзею не ажыццявiць,
Яна, як ўвосень жоўты лiст, спадае,
Душа занадта цяжка забалiць,
Калi яе надзея пакiдае.
Галлё у дрэў без лiсця – як крыжы,
Прыемна лiст зялёны мець заўсёды,
Калi жыве надзея у душы,
Зусiм няма ў ёй месца для маркоты.
5.02.1996
1415
МУР НЕВЯДОМАСЦI
Кола фартуны наперад iмкнецца,
Але супынiцца дзе?
Цi лёс ласкавы пяшчотна ўсмiхнецца,
Або няшчасце прыйдзе?
Кола фартуны. Круцiў яго смела,
Ды рэзультату няма,
Доўга стараўся, цяпер зразумела,
Што сiлы трацiў дарма.
Дзе трэба, там не супынiцца кола,
Мiма яго пранясе,
Пра дапамогу як пойдзе размова,
То адмаўляюцца ўсе.
Свет вельмi жорсткi, i зрэдку фартуне
Можна свой лёс давяраць,
Бо яна мару ў бясконцасць адсуне,
Выйсце патрэбна шукаць.
Мур невядомасцi горш за каменны,
Цяжка яго прабiваць,
Але павiнны прыйсцi перамены,
Трэба час зорны чакаць.
18.02.1996
1437 ВЕТРАЗI НАДЗЕI
Калi ў душы жаданне тлее,
Ды болей сiл няма трываць,
Не трэба ветразёў надзеi
Ў жыццёвым моры паднiмаць.
Бо ветразi падняць – не жарты,
Як нават ветрыку няма,
Адчуеш: вынiк быў не варты,
Што сiл шмат страчана дарма.
Зусiм курс човен не трымае,
Яго дарэмна гатаваў,
Хай лепш надзея дагарае,
Накрые хай дзевяты вал.
Хто час свой вельмi абганяе,
Згарыць таксама, як Бруно,
Хай ветразi хутчэй складае,
Не зразумеюць ўсё раўно.
Як клiчуць новыя iдэi,
Сустрэне гiблы штыль цябе,
Не паднiмай ветразь надзеi,
Бо згiнеш ў цяжкай барацьбе.
26.02.1996
1454
ШЛЯХ ДА ВЯРШЫНЬ
Вышыню пакарыць ўсе жадаюць,
Iх вельмi многа, а мэта адна,
Таму амаль ўсе з часам выпiваюць
Атруты кубак ад краёў да дна.
Няпроста пакараюцца вяршынi,
Але да iх зрабiў хто першы крок,
Спакой ў жыццi тых назаўжды пакiне,
Хоць жыць спакойна кожны з iх бы мог.
Але назад нялёка ўжо вярнуцца,
I той, што стаў на вабны згубны шлях,
Бязглузда будзе ў вышыню iмкнуцца,
Хоць цёмна ад напружання ў вачах.
Задавальнення не знайсцi нiколi,
Бясконца недасяжная мэта,
Бо шлях цярнiсты болю дасць даволi,
Наперадзе пакуты i бяда.
Народжаны лятаць не будзе поўзаць,
Няўдачы хай бясконцыя гнятуць,
Шлях да вяршынь заўжды бывае коўзкi,
Не ўсiм падняцца, але ўсё ж iдуць.
1.05.1996
1484
ТРЭБА МЭТА
Чакаць бясконца цяжка без мэты,
Як ў прорву, днi праносяцца за днямi,
Прыемна, што такi стан не заўжды,
А выпадкова можа быць часамi.
А як трывалы надта цяжкi стан
I кола разарваць не будзе змогi?
Жыццё ператвараецца ў падман,
Бо к выйсцю не знаходзiцца дарогi.
Нялёгка без мэты ў жыццi трываць,
Жыццё цяплiцца, але вельмi квола,
Патрэбна выйсце вабнае шукаць
I разрываць хутчэй пакуты кола.
Як сцiпла скласцi рукi i чакаць,
Жыццё ператварыцца ў iснаванне,
Насустрач бурам трэба вандраваць,
Сяброў сабе знаходзiць i каханне.
Мэта – галоўны чыннiк у жыццi,
Няма мэты – i не ўзляцець у неба,
Гаспадаром каб па жыццю iсцi,
Мэту прыдбаць абавязкова трэба.
15.07.1996
1617
МАРЫ
Бясконца цудоўная мара,
Прыемна мне песцiць яе,
Як вынiк чароўнага дара,
Якi Бог не часта дае.
Ды мара – не проста жаданне,
Ўсялякi яго здольны мець,
Бо мары – цудоўныя зданi:
На крылах iх можна ўзляцець
Да зорак ў высокае неба,
Кiрунак нягожы другi,
Мэта мары ўзнёслая трэба:
Знайсцi ў невядомасць шляхi.
Не ўсiм у жыццi удаецца
Крануцца жаданай мяжы,
Ды мара дазволiць сагрэцца
Ад шчасця палёту душы.
Чаруюць цудоўныя мары,
Праз iх шлях ў рэальнасць ляжыць,
У iх асаблiвыя чары,
Бо радасна з марамi жыць.
24.09.1996
1630
СЫДУ З РАЗДАРОЖЖА?
У вабных марах – як ў раю,
Жыцця рэальнасць горай значна,
На ростанях даўно стаю
I выйсця добрага не бачна.
Iдуць ва ўсе бакi шляхi:
Шаша, сцяжынкi i дарогi,
Паспрабаваў адзн, другi,
Ды вынiкаў не меў нi трохi.
Сцяжынкай бег i па шашы,
Што сiл было, было што змогi,
Асобныя браў рубяжы,
Ды не дамогся перамогi.
Мо не саспеў яшчэ мой час
Цi завялi далёка мары?
Але запал душы не згас,
Хоць часам набягаюць хмары.
Чакае шмат шляхоў мяне,
Здаецца, верш пiшу прыгожа.
Мо доля ласкаю кране,
Сыду, нарэшце, з раздарожжа?
26.09.1996
1678
АДЗIНАЯ НАДЗЕЯ
Душа ад непрыемнасцей балiць,
Але ў мяне душа балiць заўсёды:
Няўжо шлях вершам к людзям не здабыць?
Пакуль зусiм няма такой нагоды.
А людзi любяць песню пра душу,
Яна iх за душу цяплом кранае,
Падобных вершаў вельмi шмат пiшу,
Але аб iх чытач зусiм не знае.
Тэматыка адвечная ў мяне,
Я вершы пра душу ўвесь час складаю,
Не толькi як балiць, а як пяе,
Падобных вершаў бездань ужо маю.
Прыемна мне самому iх чытаць,
Пiшу для iншых, напiсаў ўжо многа.
Мо з часам i пабачыць iх чытач,
Бо невядома Боская дарога?
Ды, як раней, душа мая балiць,
Не друкаваў яшчэ зусiм нiчога,
А час стралою к фiнiшу ляцiць,
Надзея ёсць адзiная: на Бога.
8.10.1996
1699
ВЕТРАЗI НАДЗЕI
Прызнанне – ветразi надзеi гэта,
Патрэбна, як каханне, для душы,
Яно дае натхненне для паэта,
Пiсалiсь каб прыгожыя вершы.
Што рукапiсы не гараць, вядома,
Ды хочацца пабачыць пры жыццi
Свой зборнiк, бо душу знiшчае стома,
Што верш не можа к чытачу прыйсцi.
Хоць надрукуюць, гэта не прызнанне,
Быць трэба да спадобы чытачу,
Неверагодна цяжкае заданне,
Пакуль пiшу, ды, як нямы, маўчу.
Не друкаваўся я ужо не першы,
Пiшу упарта i запал не згас,
Прыйдуць да чытача, бясспрэчна, вершы,
Прызнанне будзе, трэба толькi час.
Здарыцца мо цудоўная нагода:
Я ветразi надзеi паднiму?
Складаю свае вершы для народа
I веру: спадабаюцца яму.
12.10.1996
1714
ПРАМЕНЬ НАДЗЕI
Неба у хмарах, i сонца не бачна,
Цёмна, хаця яшчэ дзень,
Ў цяжкiх умовах заўжды вельмi значна
Бачыць надзеi прамень.
Хмары упарта прамень прабiвае,
Хочацца, каб ён не згас,
Бура хаду па зямлi пачынае,
Хутка падымецца ўраз.
Бура злуецца, яе не жадаю,
Лёг на зямлю чорны цень,
Але без страху навалу чакаю,
Бо ёсць надзеi прамень.
Хто ў чорным небе знаходзiць умее
Хаця малое акно,
Той не страчае нiколi надзеi,
Шчасце з ёй разам дано.
Добра, як ёсць на каго спадзявацца,
Можна унiкнуць бяды,
Хочацца, ў хмарах каб мог загарацца
Любы праменьчык заўжды.
14.10.1996
1821
ЦЯЖКАЯ МЭТА
Як хутка дасягнуць мэты?
Дасягненне не актуальна,
Яно звычайнае заўжды,
Калi працэс iдзе нармальна.
А як няўдача шмат разоў,
Жаданы вынiк стане значны,
За спробай спроба крочыць зноў,
А ў справе рух амаль нябачны.
Бясконца цяжка ў барацьбе,
Шлях к фiнiшу ляжыць праз мукi.
Здабыць мэту як для сябе,
Не апусцiць бязвольна рукi?
Ступiць няпроста кожны крок,
Бо замiнаюць перешкоды,
Няўдача кожная – урок,
Мэта пасля цанней заўсёды.
Як дасягнуў яе мяжы,
Знайшлiся сiлы i уменне,
Вiруе радасць на душы,
Мацней ад мук задавальненне.
14.11.1996
1824
НЕДАСЯГАЛЬНАЯ МЭТА
Шпарка скачуць, нiбы конi,
Хуткабежныя гады,
Ўжо змарыўся ад пагонi,
Ды не дасягнуў мэты.
Мэту часам бачыць вока,
А яна ўвесь час бяжыць,
Быццам блiзка, ды далёка,
Не магу яе здабыць.
Можа, вынiку не трэба?
Без мэты мажлiва жыць,
Але рвецца думка ў неба,
Хоча мрою пакарыць.
Хай мэта не пакарыцца,
Буду к ёй iсцi заўжды,
Не дазволяць супынiцца
Хуткабежныя гады.
Без мэты жыць не цiкава,
Ў небе хочацца лятаць,
Каб яна рэальнай стала,
Трэба болей сiл аддаць.
15.11.1996
1849
ПРАМЕНЬ НАДЗЕI
Калi жыве ў душы надзея,
Яе прамень зусiм не згас,
Цяплом душу яна сагрэе,
Прыйшоў не самы горшы час.
Як поўнасцю прамень згасае,
Душу гняце няшчадна змрок,
Яна ад холаду змярзае,
Наступны невядомы крок.
Надзея цiха памiрае,
I шанцаў к лепшаму няма,
Душа ўжо рэквiем спявае,
Ратунку больш чакаць дарма.
Мiнула радасць, морыць гора,
Згарае свечкаю жыццё,
Надзея дала шчасця мора,
Цяпер шлях смутку ў небыццё.
Як ёсць надзея, хоць малая,
Апошнi не пагас прамень,
Яна жыццё засцерагае,
Прыйдзе яшчэ наступны дзень.
25.11.1996
1860 МЭТА ЖЫЦЦЯ
Iмкнуцца, намагацца, трацiць сiлы,
Усё жыццё сябе перамагаць,
Адзiны шлях вядомы – да магiлы,
Жыць трэба так, каб радасць адчуваць.
Пасля не бачна, рознiца якая:
Каўпак блазна або цара вянец,
Як нi жывi, наперадзе чакае
Адзiн, прыродай дадзены, канец.
Хаця багацце часам сэрца грэла,
Бо колькасцi яго няма мяжы,
Ды служыць ўсё яно заўжды для цела,
Спакой не дасць багацце для душы.
Жыць можна бедна, нават быць аскетам,
Але багацце духу зберагчы,
Не будзе шчасце вабнае сакрэтам,
Не стане сорам ад граху пячы.
К багаццю можна ўсё жыццё iмкнуцца,
Але жыццё лепш з радасцю прайсцi,
Патрэбна супынiцца, аглянуцца,
Мэту жыцця каб слушную знайсцi.
2.12.1996
Апошні верш тэмы Home Page Змест